Yüzde 5 İndirimli Vergi Uygulaması

19.12.2018

   Vergi Oranları ve %5 İndirimli Vergi Uygulaması

   2018 yılı tamamlanmakta olup bu yıl gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerini ilgilendiren birçok mevzuat değişikliği olmuştur. Vergi mevzuatını ile ilgili bu değişikliklerin bir kısmı gelir ve kurumlar vergisi oranına ilişkindir. Bu yazımızda mükelleflerin 2018 yılında hangi oranda vergi ödeyeceği ve yararlanabilecekleri vergi indiriminin şartları üzerinde durulmuştur.

       A- VERGİ ORANLARI

1. Gelir Vergisi Oranı

    Gelir vergisi oranı artan oranlı tarife esas alınarak belirlenmektedir. 2018 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere Gelir Vergisi Kanununun 103 üncü maddesinin birinci fıkrasında yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife, aşağıdaki şekilde belirlenmiştir.

2. Kurumlar Vergisi Oranı

     Kurumlar Vergisi Kanununun 32. Maddesine göre kurumlar vergisi oranı %20’dir. Ancak 7061 sayılı kanun ile Kurumlar Vergisi Kanununa geçici 10. madde eklenmiştir. Bu maddeye göre 2018, 2019 ve 2020 yılları için kurumlar vergisi oranı %22 olarak belirlenmiştir.

      B- %5 İNDİRİMLİ VERGİ UYGULAMASI

     Mükellefler beyan edecekleri matrahları üzerinden ilgili vergi kanunlarında belirlenen oranda hesaplanacak vergiyi vergi dairesine ödeyecektir. Ancak 01.01.2018 tarihinden itibaren yürürlüğe giren Gelir Vergisi Kanununun mükerrer 121. maddesine göre belirlenen şartları taşıyan mükellefler hesaplanacak vergiyi %5 indirimli ödeyebileceklerdir.

1. İndirim Uygulaması ve İndirimden Yararlanabilecekler

      Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olanlar ile kurumlar vergisi mükelleflerinden, belirtilen şartları taşıyanların yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5'i, ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilir.

    Kurumlar vergisi mükelleflerinden finans ve bankacılık sektörlerinde faaliyet gösterenler, sigorta ve reasürans şirketleri ile emeklilik şirketleri ve emeklilik yatırım fonları bu indirimden faydalanamaz.

       Hesaplanan indirim tutarı, her hâl ve takdirde 1 milyon Türk lirasından fazla olamaz.

     İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir. Bu suretle hesaplanan vergi indirimi tutarı, öncelikle bu beyannameler üzerinden ödenmesi gereken gelir veya kurumlar vergisinden indirilebilecektir. Vergi indirimi tutarının ödenmesi gereken vergiden fazla olması halinde ise kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecektir. Bu süre içerisinde mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmeyecektir.

     Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilir.

2. Şartlar

     Mükelleflerinin vergi indiriminden yararlanabilmeleri için aşağıdaki şartları taşımaları lazım.

• süresinde beyan ve ödeme              
• haklarında ikmalen, re’sen veya idarece tarhiyat bulunmama          
• beyan tarihi itibariyle vadesi geçmiş vergi borcu/cezası bulunmama             
• kaçakçılık suçu işlememe

      Süresinde Beyan Ve Ödeme Şartı:

     İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerini kanuni süresi içerisinde vermek ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergileri kanuni süresi içerisinde ödemek şartıdır. Her bir beyanname itibarıyla 250,00.- TL’ye kadar yapılan eksik ödemeler, söz konusu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması şartının ihlali anlamına gelmez. 

     Ayrıca tecil edildikten sonra belirlenen şartların gerçekleşmesi halinde terkin edilecek vergilerin, söz konusu şartların sağlanamaması durumunda, kanunlarında öngörülen tecil süresinin bitiminden itibaren 15 gün içerisinde ödenmesi halinde, tahakkuk eden vergilerin kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması şartı ihlal edilmiş sayılmayacaktır.

     Her ne kadar kanunda açıkça belirtilmese de tebliğ ile yapılan düzenlemede sadece gelir veya kurumlar vergisi değil katma değer vergisi, muhtasar gibi tüm vergi beyannamelerinin süresinde beyan ve ödeme şartlarını sağlamaları istenmiştir.

     Ayrıca yasal süresi içinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak, yasal süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler vergi indiriminden yararlanılmasına engel değildir. Ancak düzeltme beyannameleri üzerine tarh edilen vergilerinde süresinde ödenmesi indirimden yararlanmak için şarttır.

    %5 İndirimli uygulama vergiye uyumlu olduğu tespit edilen mükelleflere yöneliktir. Dolayısıyla daha önce mükellefiyeti bulunmayan mükelleflerin bu uygulamadan yararlanabilmeleri belirli süreleri istenen şartları sağlayarak tamamlamaları sonrasında mümkün olabilecektir. Ancak Kurumlar Vergisi Kanununun 19 ve 20 nci maddeleri kapsamında gerçekleştirilen nevi değişikliği işleminde, tür değiştiren şirkete ait kıst dönem beyannamesi de dahil olmak üzere ilgili yıllara ilişkin tüm vergi beyannamelerinin kanuni süresi içerisinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin de kanuni süresi içerisinde ödenmiş olması durumunda, ayrıca diğer şartların da taşınması halinde yeni şirket %5 vergi indirimi uygulamasından yararlanılabilir. (09.05.2018 tarih ve 38418978-125[19-18/27]-E.191200 sayılı özelge)

     Hakkında İkmalen, Re’sen Veya İdarece Tarhiyat Bulunmama Şartı:

     İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içerisinde mükelleflerin beyana tabi vergi türleri itibarıyla haklarında ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir vergi tarhiyatı bulunmamalıdır. Ancak ikmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatların indirimin hesaplanacağı gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken süreden önce kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması halinde vergi indiriminden yararlanılması mümkündür.

     ikmalen, re'sen veya idarece yapılan tarhiyatlar öncesi ve sonrasında gerçekleşen uzlaşmalarda tarhiyatların tamamen kaldırılmadığı, bir kısmının ödendiği durumlarda vergi indiriminden yararlanılması mümkün değildir. (10.05.2018 tarih ve 84098128-125[32-2018/4]-E.204105 sayılı özelge)

  Düzenlenen vergi inceleme raporuna istinaden tarh edilen vergilerin ve kesilen cezaların yapılandırma kanunlarından(6736 ve 7143 sayılı kanunlar) faydalanılarak ödenmesi durumunda vergi indiriminden yararlanılması mümkün değildir. (21.11.2018 tarih ve 62030549-120[Mük.121-2018/504]-E.1043218 sayılı özelge)

     Beyan Tarihi İtibariyle Vadesi Geçmiş Vergi Borcu Bulunmama Şartı:

   İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dahil) 1.000 Türk Lirası'nın üzerinde vadesi geçmiş borcu bulunmamalıdır. Söz konusu 1.000.- TL’lik borcun hesabında Maliye Bakanlığına bağlı vergi dairelerine verilmesi gereken vergi beyannameleri üzerine tahakkuk eden vergi asılları ile vergi cezalarının(vergi ziyaı cezası, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları) toplamı dikkate alınacak diğer borçlar ise dikkate alınmayacaktır. Söz konusu 1.000.- TL’lik borcun hangi döneme ait olduğunun önemi bulunmamaktadır.

     Kaçakçılık Suçu İşlememe Şartı:

     İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile önceki dört takvim yılında Vergi Usul Kanunu'nun 359 uncu maddesinde düzenlenen ve kaçakçılık sayılan fiilleri işlememiş olmak.

3. Şartların İhlali

  Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin belirtilen şartları taşımadığının sonradan tespiti halinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilecektir.

     İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yılda herhangi bir vergiye ilişkin beyanın gerçek durumu yansıtmadığının, indirimden yararlanıldıktan sonra tespiti (beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, resen veya idarece tarhiyat yapılması) üzerine, yapılan tarhiyatların kesinleşmesi halinde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın tarh edilir.

      C- UYGULAMAYA İLİŞKİN ÖRNEK

    (X) A.Ş. 2018 hesap dönemine ilişkin olarak kanuni süresinde verdiği kurumlar vergisi beyannamesinde beyan ettiği matrah üzerinden 100.000.-TL kurumlar vergisi hesaplanmıştır. Vergi indiriminden yararlanma şartlarının tamamını taşıyan (X) A.Ş.’nin 2018 hesap dönemine ait ödemiş olduğu geçici vergi tutarı 98.000.- TL’dir.

Vergi indirim tutarı = Hesaplanan kurumlar vergisi x İndirim oranı

= 100.000.- TL x 0,05

= 5.000.- TL olarak hesaplanmıştır.

Buna göre, (X) A.Ş. vergi indiriminden aşağıdaki şekilde yararlanacaktır.

     Kurumlar vergisi beyannamesi üzerinden indirilemeyen 3.000.- TL’lik vergi indirimi tutarı, 2018 hesap dönemine ilişkin kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içerisinde (25/4/2020 tarihine kadar), mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilecektir. (X) A.Ş. tarafından bu süre içerisinde mahsup edilemeyen vergi indirimi tutarları ise red ve iade olunmayacaktır.